Natuurlijke anticonceptie methodes
De pil, een spiraal, misschien zelfs de nuvaring of andere vormen van hormonale anticonceptie. Je hebt in het verleden (van alles) wel wat geprobeerd maar de voordelen wegen niet langer op tegen de nadelen. Laat me je gerust stellen, je niet de enige. Echter is dit voor jou niet het moment om zwanger te worden en je bent op zoek naar een natuurlijke manier om zwangerschap te voorkomen. Welke opties zijn er zoal en hoe veilig zijn deze methodes eigenlijk?
Hoe werkt onze vruchtbaarheid?
Aller eerst moet je begrijp hoe onze vruchtbaarheid nu exact werkt. Veel vrouwen denken nog altijd dat ze ieder moment in hun cyclus wel eens vruchtbaar zouden kunnen zijn. Laat me je vertellen, dat werkt net een beetje anders. Als vrouw ben je gemiddeld maar 6 dagen per cyclus vruchtbaar. Daarentegen zijn mannen 24/7 vruchtbaar en zaadcellen kunnen onder de juiste omstandigheden tot en met 5 dagen overleven in jouw lichaam. Een vrouw heeft maar één eisprong per cyclus. In uitzonderlijke situaties kan dit betekenen dat er twee eitjes tegelijk vrijkomen, dit gebeurt dan wel altijd binnen dezelfde 24 uur dat het eerste eitje is vrijgekomen. Het vrijgekomen eitje blijft maximaal 24 uur in leven, wordt deze niet bevrucht dan ben je de rest van de cyclus dus ook niet meer vruchtbaar.
Als je onbewust omgaat met je vruchtbaarheid en onbeschermd gemeenschap hebt is de kans dat je zwanger wordt ongeveer 85%. Wat mij betreft is dat net iets te hoog, maar er zijn gelukkig andere opties!
Kalender methode
Dit is misschien wel de meest bekende (en eeuwen oude) methode maar helaas niet de meest betrouwbare. De kalender methode gaat uit van 'achterhaalde data', daarmee bedoel ik data gebaseerd op je vorige cyclus(sen). Ook al heb je een regelmatige cyclus, je kan geen enkele cyclus de aanname doen dat je cyclus het zelfde verloopt als de vorige keer. In deze methode wordt er tevens vanuit gegaan dat je cyclus verloopt 'volgens het boekje', wat betekend dat je halverwege je cyclus ovuleerd. Dit is niet voor iedere vrouw het geval. Daar komt bij dat je ovulatie in je huidige cyclus door allerlei factoren zoals bijvoorbeeld ziekte, stress en reizen onverwachts eerder of later in je cyclus plaats kan vinden. Laat je hier nou pas achter komen wanneer de volgende menstruatie ineens niet op komt dagen.
Deze methode is daarom eigenlijk alleen geschikt voor vrouwen met een regelmatige cyclus waarbij een ongeplande zwangerschap welkom zou zijn. 'Voordeel' van deze methode is dat je enkel bij hoeft te houden hoelang je cyclus duurt. Daar tegenover staat dat je dan ook niets leert over de vruchtbaarheids- en gezondheidssignalen van je lichaam. Deze methode is bij gemiddelde toepassing 75% effectief.
Bij perfecte toepassing (en cyclus volgens het boekje) kan de methode 91-99.9% effectief zijn.
Bron: onderzoek naar anticonceptie failure van James Trussel
De temperatuurmethode (BBT)
Deze methode is ook wel bekend als BBT (Basal Body Temperature) en is gebaseerd op verandering in je temperatuur gedurende je cyclus. Je temperatuur is in de eerste helft van je cyclus tot aan je ovulatie lager. Na je ovulatie gaat je temperatuur ineens omhoog en blijft hoog tot vlak voor je volgende menstruatie. Dat betekent dat als jij iedere ochtend zodra je wakker wordt je temperatuur op neemt en dit in kaart brengt, je een patroon zou moeten gaan herkennen. De verandering in temperatuur verteld je een paar belangrijke dingen:
Dat je inderdaad ovuleerd. Gezondheidsproblemen rondom de ovulatie (zoals anovulatoire cyclus of PCOS) komen hiermee snel aan het licht.
Je luteale fase (en daarmee je onvruchtbare fase) wordt heel concreet, waardoor je zorgeloos onbeschermd kunt vrijen in de lutealefase.
Door de verlaging in temperatuur vlak voor je menstruatie is het meteen duidelijk dat je menstruatie er vandaag of morgen aan zit te komen. Toch maar even je cup of tampon met je meenemen als je de deur uitgaat!
Bij problemen m.b.t. bevruchting kan de temperatuur methode je inzicht geven in of je niet zwanger kunt worden (door gebrek aan een eisprong) of dat je een zwangerschap niet in stand kunt houden (door te weinig progestoron). Dit zijn twee totaal verschillende oorzaken die niet altijd goed worden onderzocht laat staan behandeld.
Wat de verandering in je temperatuur je verteld, is dat je ovulatie plaats heeft gevonden. Het kan je voorafgaand dus niet helpen voorspellen wannéér je ovulatie plaats gaat vinden. Dat is een belangrijke om je van bewust te zijn. Deze methode is zeer effectief om zwangerschap te voorkomen, maar is pas betrouwbaar na de ovulatie en je moet je aan een aantal richtlijnen houden wil je deze methode effectief zijn.
De voordelen van deze methode zijn dat het super goedkoop is, je hebt enkel een thermometer nodig en een plaats waar je je temperatuur bij kunt houden (papier & pen of een app), je observeert actuele signalen van je lichaam en brengt op basis daarvan je cyclus in kaart en je doet veel kennis op over de werking van je lichaam en vruchtbaarheid.
De Cervicale Slijm methode
Je cervicale slijm, beter bekend als afscheiding, is je meest belangrijke vruchtbaarheidssignaal dat je lichaam geeft. Het verandert gedurende je cyclus in een herkenbaar patroon en heeft opvallende kenmerken rondom je ovulatie in vergelijking met de andere fases. Door je afscheiding je hele cyclus door te observeren en in kaart te brengen is dit een goeie indicator van wanneer je vruchtbaarheid nadert en wanneer je het meest vruchtbaar bent.
Deze methode heeft vele voordelen. Allereerst is het helemaal gratis, je observeert actuele vruchtbaarheidssignalen en baseert hier dagelijks de status van je vruchtbaarheid op en door hier dagelijks mee bezig te zijn, leer je de werking en gezondheid van je lichaam heel goed kennen.
Deze methode is bij gemiddelde toepassing 77 - 89% effectief.
Bij perfecte toepassing is de methode zelfs 96.5 - 99.5% effectief
Bron: onderzoek naar anticonceptie failure van James Trussel .
Vruchtbaarheidsbewustzijn methode (FAM)
De vruchtbaarheidsbewustzijn methode (Fertility Awareness Method, afgekort als FAM) wordt ook wel Sympto-thermale methode genoemd. Hierbij combineer je de kenmerken van je cervicale slijm (afscheiding) en lichaamstemperatuur, plus de optie om ook de positie van je baarmoedermond in kaart te brengen.
Door deze signalen dagelijks te observeren ga je iedere cyclus uit van huidige gegevens en kan bepalen waar je bent in je cyclus: voorafgaand aan je ovulatie, in je ovulatie (meest vruchtbaar) of na je ovulatie en op basis daarvan besluiten of je bescherm of onbeschermd kan vrijen. Effectiviteit: Dit wordt beschouwd als de meest uitgebreide en betrouwbare methode omdat de twee signalen elkaar moeten bevestigen. Het staat op één lijn met de effectiviteit van de pil maar heeft als grote voordelen dat het helemaal natuurlijk is, daardoor geen bijwerken heeft en je ontzettend veel leert over je eigen lichaam en hormonale gezondheid.
Deze methode is bij gemiddelde toepassing 80 - 98% effectief.
Bij perfecte toepassing is de methode zelfs 99.6% effectief
Bron: onderzoek naar anticonceptie failure van James Trussel
Deze methode is vanwege de betrouwbaarheid en goede toepasbaarheid dan ook met stip mijn favoriet.
Cycluscomputer
Sinds enkele jaren zijn cycluscomputers zoals de ladycomp op de markt gekomen. De computer test dagelijks op basis van lichaamstemperatuur of je vruchtbaar bent of niet. Het voordeel van deze computers is dat ze makkelijk in gebruik zijn, je wordt wakker, meet je temperatuur en het apparaat verteld je precies wat je wilt weten. Er zitten echter een paar grote nadelen aan deze computers. Om te beginnen hangt er een aardig prijskaartje aan (> €300,-). Daarnaast is het maar de vraag of het dit waard is. Het is een blijft een computer die gebruik maakt van algoritmes, dat zijn bepaalde patronen die voor de computer bekend zijn. Zo'n computer moet de patronen van jou jouw lichaam dus ook eerst leren kennen. Na langdurig gebruik en bij een gezonde, regelmatige cyclus wordt deze data wel steeds nauwkeuriger. De informatie die deze computer je geeft vóór je ovulatie is vergelijkbaar met de kalendermethode, gebaseerd op data afgeleid van je voorgaande cyclussen. Op basis van verandering in je temperatuur geeft de computer na je ovulatie wel duidelijk aan wanneer je niet meer vruchtbaar bent. Daarom is zo'n cycluscomputer eigenlijk alleen echt betrouwbaar ná je ovulatie. Hoe dat zit precies zit lees je hieronder meer in het stukje over de temperatuur methode.
Als voordeel heeft deze computer het gemak, het verteld je namelijk iedere dag wanneer je vruchtbaar bent en wanneer niet op basis van de door de computer gemaakte berekeningen & jouw ingegeven temperatuur. Het nadeel is echter dat je niks leert over je vruchtbaarheid, en wanneer je cyclus niet in een gezond patroon beweegt of je hebt een aandoening zoals PCOS zal de computer zelden tot nooit een onvruchtbaar/vruchtbaar patroon kunnen herkennen en behaal je hier dus geen succes mee.
Take into account..
Geen van de hierboven beschreven methodes beschermen tegen soa's (seksueel overdraagbare aandoeningen). Om dat te voorkomen zal je altijd een voorbehoedsmiddel moeten gebruiken zoals een condoom. Better safe than sorry!
De genoemde percentages gelden wanneer je gemeenschap vermijd in je vruchtbare fase. Wanneer je besluit tijdens de vruchtbare fase beschermd te vrijen dan gelden de cijfers van het voorbehoedsmiddel, wat in het geval van een condoom 98% is bij perfect gebruik. Om de perfecte toepassing van deze methodes te bereiken is het altijd raadzaam om met hulp van een coach die hier voor opgeleid is de methode te leren.
Wil jij weten hoe je de Fertility Awareness Methode (FAM) goed leert toepassen? Hier lees je meer over de cursus die ik hiervoor aanbied.